Evde huzuru bozan en yaygın sorunlardan biri, beyaz eşyaların normalden yüksek sesle çalışmasıdır. Gürültü; gevşemiş ayaklardan aşınmış rulmanlara, kırık fan pervanelerinden dengesiz yüklemeye kadar çok farklı sebeplerden kaynaklanabilir. Sorunun kaynağını doğru okumak hem gereksiz masrafı önler hem de cihazın ömrünü uzatır. Aşağıda belirtilere göre hızlı tanı yöntemlerini, cihaza göre olası nedenleri ve evde uygulayabileceğiniz güvenli çözümleri bulacaksınız. Uyarı: Her işlem öncesi cihazı fişten çekin ve su girişini kapatın; şüphede kaldığınızda profesyonel destek almak en güvenlisidir.
Belirtiye Göre Hızlı Tanı
- Vınlama / Uğultu (sürekli) Fan veya kompresör sesi olabilir. Buzdolabında normal seviyenin üzerindeyse pervane sürtmesi veya kompresör yorgunluğu düşünülür.
- Tıkırtı / Tık tık (ara ara) Çamaşır/bulaşık makinesinde tambur/pompa içine kaçmış yabancı cisim ya da gevşek parça.
- Gıcırdama / Zımparalama sesi Rulman, kayış ya da amortisör aşınması şüphesi. Özellikle sıkmada artıyorsa çamaşır makinesine odaklanın.
- Metal sürtme / Sürtünme Fan kanadı buzla temas edebilir (no-frost), tambur denge ağırlığı yerinden oynamış olabilir.
- Pat pat / Zıplama Dengesiz zemin, yanlış ayar, eşya yük dağılımı bozukluğu veya amortisör.
Ses – Neden – İlk Müdahale Tablosu
| Ses Türü | Olası Neden | Evde İlk Kontrol |
|---|---|---|
| Sürekli uğultu | Fan sürtmesi, kompresör gürültüsü | Cihazı boşaltın, arkadaki mesafeyi 10–12 cm yapın, fan çevresinde buz var mı bakın |
| Tıkırtı | Tambur/pompa içinde yabancı cisim | Filtreyi temizleyin, cebinizi kontrol edin, pervaneleri döndürüp temas var mı bakın |
| Gıcırdama | Rulman/kayış aşınması | Aşırı yüklemeyin, kayış görünürse gevşeklik sorgulayın (servis önerilir) |
| Zıplama/Pat pat | Dengesiz zemin, amortisör yorgunluğu | Teraziye alın, ayakları kilitleyin, dengeyi eşitleyin |
| Metal sürtme | Fan buzla temas, denge ağırlığı yerinden oynama | Defrost yapın, anormal titreşimde cihazı kullanmayın |
Cihaza Göre Nedenler ve Çözümler
Çamaşır Makinesi
En sık kaynak; dengesiz yükleme ve zeminin eğimli olmasıdır. Cihazın dört ayağını da yere sağlam bastırıp su terazisiyle hizalayın; ayakları sıkıştırma somunu ile sabitleyin. Sıkma esnasında gürültü artıyorsa amortisörler ve denge yayları yıpranmış olabilir. Uzun süredir devam eden gıcırdama/öğütme sesi rulman aşınmasına işaret eder; rulman değişimi profesyonel müdahale gerektirir. Pompa tarafındaki tıkırtılar genellikle bozuk para, tel toka gibi cisimlerin filtrede kalmasından kaynaklanır; alt kısımdaki filtreyi çıkarıp temizleyin. Kayış gevşekliği veya tambur denge ağırlığının yerinden oynaması da yüksek gürültüye yol açar; bu noktada cihazı zorlamayın.
Buzdolabı
No-Frost modellerde fan kanadı çevresinde oluşan buzlanma, pervanenin buza sürtmesiyle “tıkır tıkır” ses yapar. Buzdolabını boşaltıp kapıları açık şekilde birkaç saat bekleterek kontrollü defrost yapın; ardından kapı contalarının sıkı kapandığından emin olun. Sürekli uğultu; kompresörün normal çalışmasından kaynaklanabilir fakat ses seviyesi belirgin arttıysa kompresör yatağı yıpranıyor olabilir. Cihazın arka duvara çok yaklaşması da titreşimi büyütür; en az 10–12 cm mesafe bırakın, alt tekerlekleri sabitleyin. Arka ızgaralarda biriken toz fan üzerinde dengesizliğe yol açar; cihaz fişten çekiliyken fırça ve elektrik süpürgesiyle nazikçe temizleyin.
Bulaşık Makinesi
Fıskiye (sprey) kollarının uçlarında biriken kireç ve yemek artıkları, su akışını bozarak “tıkırdama” ve dengesiz dönmeye yol açar. Kolları çıkarıp delikleri kürdanla açın, filtreyi her 2–3 haftada bir temizleyin. Pompadan gelen sürtünme sesi yabancı cisim kaynaklı olabilir; alt süzgeci çıkarıp pervaneyi elinizle döndürün ve takılma olup olmadığını kontrol edin. Yanlış yerleştirilen uzun saplı tencereler sprey koluna değerek sürtme sesi çıkarabilir; sepet düzenini değiştirin. Makinenin tabanında su birikmesi varsa pompa zorlanır; mutlaka servis kontrolü gerekir.
Kurutma Makinesi
Tambur rulmanlarında aşınma, kayışın gevşemesi ya da tambur keçesinin (keçe contası) yıpranması gıcırtı ve zımparalama benzeri ses yapar. Cihazı aşırı doldurmayın; filtre ve yoğuşturucu ünitesini her kullanımdan sonra temizleyin. Isı pompalı modellerde fan pervanesi kirlenirse dengesiz döner; periyodik bakımı ihmal etmeyin. Metal sürtme sesi duyarsanız cihazı derhal durdurun; parçaların daha pahalı hasar görmesini önlersiniz.
Güvenli Evde Uygulanabilecek Adımlar
- Cihazı mutlaka düz zeminde çalıştırın; titreşimi zemine ileten yüzeylere (ince sunta, boşluklu dolap üstü) koymayın.
- Alt ayakların kauçuk takozlarını kontrol edin; eksik veya aşınmışsa yenileyin.
- Çamaşır makinesinde büyük parça tekstilleri (battaniye, halı kılıfı) tek başına yıkamayın; denge için benzer ağırlıkta parçalarla kombinleyin.
- Buzdolabında kapı contalarını sabunlu suyla silip kurulayın; tam kapanmayan kapı fazla buzlanma ve fan sürtmesine neden olur.
- Elektriksel arıza şüphesinde (yanık kokusu, düzensiz hızlanma) cihazı çalıştırmayın; servis çağırın.
- Periyodik temizlik: süzgeçler, filtreler, fan kanatları ve hava kanalları; tıkanıklık sesin ana sebebidir.
Profesyonel Destek Ne Zaman Zorunlu?
Rulman, amortisör, denge ağırlığı, fan motoru, kompresör ve kayış gibi parçalar uzmanlık ve özel takım gerektirir. Yüksek devirde metal sürtme, sıkma anında zıplama, su/yağ sızıntısı eşlik eden ses ve defrost sonrası devam eden fan sürtmesi durumlarında cihazı kullanmaya ara verin. Doğru teşhis ve kalıcı çözüm için Beyaz Eşya Servisi desteği almanız önerilir. Uzman ekip, yerinde titreşim ölçümü, parça testi ve maliyet/onarım kararını şeffaf şekilde sunar; gereksiz parça değişiminden kaçınır.
Özetle; gürültüyü bir “uyarı” olarak ciddiye almak, kolay kontrollerle başlamak ve riskli noktalarda profesyonel yardıma yönelmek en doğru yaklaşımdır. Doğru kurulmuş, dengesi alınmış ve düzenli bakımı yapılan bir cihaz, sessiz ve verimli çalışır; hem konforunuz hem de enerji faturanız için fark yaratır. Yardım gerektiğinde, orta bölümdeki numaradan bize ulaşabilirsiniz.
